Geografsko društvo Republike Srpske (GDRS), osnovano 29. maja 1993. godine, je nevladina, vanstranačka, dobrovoljna, stručna organizacija sa statusom udruženja građana, koja učlanjuje geografe i druga pravna i fizička lica koja prihvataju program rada i odredbe Statuta Društva.
Društvo ima svojstvo pravnog lica, sa pravima, obavezama i odgovornostima koje proizlaze iz Ustava Republike Srpske i Statuta GDRS. Sjedište Društva je u Banjaluci (ulica Mladena Stojanovića 2), a svoju djelatnost obavlja na teritoriji Republike Srpske.
Osnovni cilj GDRS je da okuplja geografe Republike Srpske (kao i druga zainteresovana lica iz oblasti geografije) i da podstiče organizovanje i unapređivanje naučnog, stručnog i nastavnog rada u oblasti geografije.
Zadaci GDRS su:
da inicira i organizuje naučna istraživanja iz oblasti geografskih nauka;
da radi na unapređenju nastave geografije na svim nivoma obrazovanja;
da organizuje i izvodi kongrese, simpozijume, seminare, savjetovanja, konsultacije i druge oblike naučnog, naučno-aplikativnog i nastavno-pedagoškog geografskog rada;da saopštava i objavljuje najnovija naučna dostignuća iz oblasti geografskih nauka − da izdaje časopise, udžbenike i druge publikacije od interesa za naučni i nastavni rad u oblasti geografije;
da održava kontakt i saradnju sa nadležnim republičkim organima po svim pitanjima organizovanja, finansiranja i realizovanja svojih radnih zadataka;
da ostvaruje aktivne, naučne, stručne i druge oblike međunarodne saradnje sa drugim geografskim društvima u svijetu, čime se obezbjeđuje progres nauke i struke;
da ostvaruje i druge djelatnosti iz oblasti geografske teorije i prakse koje afirmišu Društvo u zemlji i inostranstvu.
Radi ostvarivanja postavljenih ciljeva i zadataka, GDRS obavlja naučnu, nastavnu i izdavačku djelatnost.
Naučna djelatnost je osnovna aktivnost Društva. Obavlja se u vidu naučno-istraživačkog rada, prezentovanja naučnih dostignuća iz oblasti geografije i srodnih nauka, organizovanja naučnih skupova, učešća u projektima i dr.
GDRS bilo je organizator geografskog kongresa, međunarodne naučne konferencije, tri naučna simpozijuma, te više javnih predavanja i naučno-stručnih rasprava:
„Okrugli sto“ na teme: Sto godina Srpskog etnografskog zbornika; Pedeset godina od smrti Tihomira Đorđevića i Jovana Erdeljanovića i Dvadeset pet godina od smrti Milenka S. Filipovića, decembar 1994. godine, Banjaluka
„Okrugli sto“ na temu: Krajina − etnodemografski procesi, novembar 1995. godine, Banjaluka
„Okrugli sto“ Povodom stogodišnjice rođenja akademika Milenka S. Filipovića (1902−2002), novembar 2002. godine, Banjaluka
Naučni simpozijum „Resursi Republike Srpske“, maj 1995. godine, Banjaluka.
Naučni simpozijum „Republika Srpska u dejtonskim granicama“, maj 1998. godine, Laktaši.
Naučni simpozijum „Društvena uloga i status geografije u Republici Srpskoj i okruženju“, januar 2009. godine, Banjaluka.
Treći Kongres srpskih geografa sa međunarodnim učešćem „Globalizacija i geografski procesi u Jugoistočnoj Evropi; Teorija i metodologija geografskih nauke“, 12−13 oktobar 2011. godine, Banjaluka.
Naučni skup „Srpski etno-nacionalni prostor − geoprostorne determinante, geopolitički, istorijski, etnodemografski, kulturološki, ekonomski, socijalno-geografski, naseobinski i regionalno-geografski procesi i problemi razvoja, vrednovanje i zaštita prirodne sredine i prirodnih potencijala“, 23. maj 2013. godine, Banjaluka.
Međunarodna naučna konferencija „Geopolitički procesi u avremenom Evroazijskom prostoru“, 1− 3 jun 2017. godine, Banjaluka.
Seminar za geografe osnovnih i srednjih škola u Republici Srpskoj, 18-20. april 2019. godine, Trebinje.
Nastavna djelatnost GDRS sastoji se u organizovanju naučno-stručnih skupova, seminara, savjetovanja i predavanja iz oblasti geografije, kao i u praćenju i unapređivanju nastavnog procesa na svim nivoima nastave.
Izdavačka djelatnost GDRS sastoji se u pripremanju i izdavanju naučnih, stručnih i naučno-popularnih djela iz geografije i srodnih nauka. GDRS obavlja i besplatnu razmjenu publikacija sa drugim geografskim društvima i naučnim ustanovama u zemlji i inostranstvu čime doprinosi stvaranju geografskog bibliotečkog fonda Republike Srpske.
Aktivnost GDRS najbolje je prezentovana upravo njegovom izdavačkom djelatnošću. GDRS publikuje naučni časopis „Glasnik/Herald“, naučno-popularni časopis „Srpske zemlje i svijet“, zbornike radova sa naučnih skupova, kao i posebna izdanja. Glasnik/Herald je naučni časopis koji ima veliki značaj za razvoj geografske nauke i struke u Republici Srpskoj, ali i za njenu prezentaciju i afirmaciju u inostranstvu. Časopis se šalje u razmjenu sa geografskim časopisima iz drugih zemalja − Ruske Federacije, Poljske, Slovačke, Italije, Francuske, Srbije, Sjeverne Makedonije i dr. Prvi broj časopisa objavljen je 1996. godine. Časopis ima štampanu (ISSN 2232-8610) i elektronsku verziju (e-ISSN 2232-8629), a radovi se objavljuju na srpskom i engleskom jeziku. Uređivački odbor časopisa čine eminentni geografi iz zemlje i inostranstva.
Naučno-popularni časopis „Srpske zemlje i svijet“ koncipiran je na način da zadovoljava interes šireg kruga korisnika, svih uzrasta i profila obrazovanja, a ima i veliki značaj u nastavi geografije. Izlazi od 1994. godine, a do sada je objavljeno 30 brojeva.
GDRS publikovalo je nekoliko zbornika radova sa naučnih skupova održanih u njegovoj organizaciji i preko 50 „Posebnih izdanja“ − uglavnom naučnih monografija, ali i osnovnih i pomoćnih univerzitetskih udžbenika i dr.
Navedene aktivnosti GDRS (izdavačka djelatnost, organizacija naučnih skupova, organizacija naučno-istraživačkog rada i dr.) doprinose razvoju, unapređenju i afirmaciji geografske nauke i prakse u Republici Srpskoj, kao i afirmaciji Društva u zemlji i inostranstvu.
Aktivnim radom GDRS je pored naučnog, stručnog i nastavnog rada, doprinijelo boljem upoznavanju i popularizaciji prostora Republike Srpske, te dalo doprinos boljem ukupnom razumijevanju razvojnih procesa i problema na ovom prostoru i njegovom okruženju, izgrađujući širi društveni značaj.
GDRS razvilo je različite oblike saradnje sa geografskim društvima i drugim relevantnim udruženjima i institucijama iz više evropskih zemalja. Naročito dobra saradnja ostvarena je sa Srpskim geografskim društvom (Beograd, Srbija). Srpsko geografsko društvo odlikovalo je medaljom „Jovan Cvijić“ za dobru saradnju, uspješni naučni i društveni rad i popularizovanje geografije tri člana GDRS − dr Miloša Bjelovitića (1994), dr Zdravka Marijanca (1996) i dr Rajka Gnjata (2010). Takođe, GDRS dobru saradnju ima sa Asocijacijom ruskih društvenih geografa (ARGO), sa kojom je 2011. godine potpisan sporazum o specijalnoj saradnji. Aleksandr Georgievič Družinin, predsjednik ARGO, postao je počasni član našeg Društva.
Društvo ima aktivnu saradnju i sa obrazovno-kulturnim institucijama Republike Srpske − osnovnim i srednjim školama, Prirodno-matematičkim fakultetom Univerziteta u Banjoj Luci, Republičkim pedagoškim zavodom, Ministarstvom za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo u Vladi Republike Srpske, Ministarstvom prosvjete i kulture u Vladi Republike Srpske, i dr.